K to 12 Grade 8 FILIPINO

12/24/15

Gawain 1.1.3.f: Pagpalalim ng inyong kaalaman

Batay sa “Bahagi ng Si Manuel L. Quezon sa Harap ng Kaaway ni P.S. Vergara” ilista ang mga katangian ni Manuel L. Quezon.

Mga Katangian ni Manuel L. Quezon

Tumutupad sa mga pangako

Makatotohanan

Makabayan

·         Sa iyong palagay, makahulugan ba ang ginawa ni Manuel L. Quezon para kay Mang Ibiong? Pangatuwiranan.

o   Oo dahil tinupad niya ang kanyang pangako na bigyan si Mang Ibiong at mga katulad niya ng trabaho.

GAWAIN 1.1.3.g: HULING HIRIT...

Sagutin mo ang tanong na “Bakit nagpatuloy ang paglaganap ng epiko mula Panahon ng Katutubo hanggang sa kasalukuyan?”

Makatutulong sa iyong pagsagot ang paggamit ng mga salitang nasa kahon upang maging malinaw ang kaisipan na nais mong ipabatid.

Kultura at tradisyon	Nagtuturo ito sa kultura at tradisyon sa mga sinaunang Pilipino.
Kababalaghan	Ang mga kababalaghan ay nagagamit rin mula sa sinunang epiko patungo sa modernong mga kwento.
Paraan ng pamumuhay	Ang paraan ng pamumuhay ng sinaunang Pilipino
Kabayanihan	Ang kabayanihan ay ang isa sa mga nasasalaysay na katangian ng mga epiko.

11/5/15

Gawain 1.1.3.e Pagsubok sa kasaysayan

Pansinin mo ang mga pangungusap nakasulat sa ibaba:

Salita	Kaugnayan
Agad-agad	Ang kaugnayan ng mga salita nito ay nagpapakita ito ng paraan at bilis ng pagkilos.
Mabilis
Napakalakas
Unti-unti

2. Punan ng ang angkop na salita ang patlang ayon sa kanilang ikinamungkahi. Sila ay sama-sama na sumakay sa sinalimba.

b. Sila’y sama-samang na nakarating at pumunta sa tahanan ni Batooy.

c. Na tinanggap ni Gungutan maglakbay ang alok ni Tuwaang.

d. Nang na nakipaglaban si Tuwaang.

Punan mo ng angkop na pang-abay na pamaraan ang bawat patlang upang mabuo ang mga pahayag na ginamit sa usapan.

·         Nang naglalabasan ang aking mga kamag-aral.

·         Na lumalabas mula sa inyong silid-aralan.

·         Nang nagturo kanina ang aming guro sa

·         Filipino kaya naman nais naming ipakita ang aming pananabik sa kanyang leksiyon.

Pang-Abay na Pamaraan

Ang pang-abay na pamaraan ay naglalarawan kung paano naganap, nagaganap o magaganap ang kilos na ipinapahayag ng pandiwa.

Dalawa ang panandang ginagamit sa pang-abay na pamaraan: (1) ang panandang nang at (2) ang na/ng. Narito ang mga halimbawa:

1. Kinamayan niya ako nang mahigpit

2. Bakit siya umalis na umiiyak?

10/29/15

Epiko

Matapos mong maunawan ang katangian ng ilang sinaunang panatikan, sa bahaging ito ay makilala o ang isang matandang panatikan, ang epiko. Kung nais nating mabakas ang kasaysayang may kaugnayan sa ating lahi ay nais nating matagpuan muli ang kultura ng sinuang panahon, ang epiko ang pagtugunan ng pansin.

Gawain 1.1.3.a Gawain ng kabayanihan
Bago paunlarin ang iyong mga kaalaman, subukin muna ang alam mo sa epiko. May kilala ka bang isang "super hero"? 
Kung gayon, sagutin mo ang mga tanong tungkol sa kanila:

• Ano ang ang katangian nila na wala sa ibang tao? 
• Halimbawang sagot: Mga kapangyarihang kababalaghan o wala sa mundo
• Bakit naituturing silang bayani? 
• Halimbawang sagot: Oo, dahil tumutulong sila sa mga pangkaraniwang tao.

Kung meron tayong "super hero" na matatagpuan sa "comic books" ngayon. Ang mga Bayani ay matatagpuan sa epiko. Gaya ngayon ang epiko ay merong bayaning may katangi-tanging kapangyarihan. Lumaganap ang epiko sa pilipinas noong unang panahon dahil sa pangangalakal at negosyo. Ang mga epikong nalaman ng mga pilipino ay pinapasa rin sa mga kabataang henerasyon.

Ang epiko ay isang panatikan na nagsaad ng kabayanihan ng isang tao o mga tao. Ang epiko ay naisasaad sa pamamagitan ng patula o awit. Ang epiko ay isa sa mga panatikan na nagpapakita ng kultura sa sinaunang panahon na pinapasa hangang ngayon. 


Activity 1.1.3.c: Paglinang ng talasalitaan
 1. Bigyan ng kahulugan ang mga salita mula sa epikong Tuwaang(epiko ng Bagobo)

• Patung: Isang mahabang bakal na sandata
• Gong: Isang instrumento na pinapalo para gumawang musika.
• Salumpuit: Isang upuan
• Nanga: Prutas na binabalot ng betal na dahon bago kainin.
• Bansi: Isang plawta na ginagamit sa mga espanyol.

2. Suriin ang epiko ni Tuwaang tungkol sa pangunahing tauhan. Batay sa detalye, bumuo ng character profile tungkol sa bayani ng epiko:

Pangalan:	Tuwaang
Edad:	Walang nakaka alam
Tirahan:	Kaharian ng Kuaman
Hilig:	Paglalakbay sa malalayong lugar
Katangian:	Makapangyarihan, matapang
Kakayahan:	Sumakay ng kidlat, gumawa ng regalo mula sa mahika, at iba pa
Pangarap:
Misyon:	Tumulong sa mga taong nanawagan ng kanya.

3. Gumawa ng Venn Diagram sa pagkatulad ng epikong tuwaang sa ibang epiko:

Dala ng mga ninunong nandayuhan sa Pilipinas ang mga epiko. Mahabang tulang pasalaysay ito tungkol sa kabayanihan ng pangunahing tauhan. Naglalaman ang epiko ng mga pangyayaring di kapanipaniwala.

Mga Anda ng Epiko:

1. Ang pag-alis o paglisan ng pangunahing tauhan sa sariling tahanan.

2. Pagtataglay ng agimat o anting-anting ng pangunahing tauhan.

3. Ang paghahanap ng pangunahing tauhan sa isang minamahal.

4. Pakikipaglaban ng pangunahing tauhan.

5. Patuloy na pakikidigma ng bayani.

6. Mamamagitan ang isang bathala para matigil ang labanan.

7. Ang pagbubunyag ng bathala na ang naglalaban ay magkadugo.

8. Pagkamatay ng bayani.

9. Pagkabuhay na muli ng bayani.

10. Pagbabalik ng bayani sa sariling bayan.

11. Pag-aasawa ng bayani.

07/2/15
Panimulang pagtataya:

1. Kadalasan, ang mga epiko ay mga kwentong bayan o pasalindilang tradisyon tungkol sa pangyayaring supernatural o kabayanihan ng isang nilalang.
2. Mapapansin mo na ang mga bahagi ng isang alamat ay hindi kapani-paniwala.
3. Ang kahulugan ng salawikain “ Ano man ang tibay ng piling abaka ay wala ring lakas kapag nag-iisa” ay tungkol sa pakikipagkapwa.
4. Matatapos na ang inyong breaktime kaya nagmamadali kang bumalik sa inyong silid-aralan sapagkat ang susunod na guro sa inyong klase ay mahigpit sa pagtatala ng attendance. Sa di inaasahan, nasaksihan mo ang pagkahimatay ng isang mag-aaral. Pupuntahan ang guidance counselor upang ipaalam ang nangyari sa mag aaral.
5. Usong-uso sa mga kabataan ang “fliptop”. Nais mong maging "in" sa bagong henerasyon na iyong kinabibilangan ngunit gusto mong maging makabuluhan ang nilalaman ng fliptop na iyong ibabahagi. Ano ang dapat mong gawin? Humalaw ng makabuluhang kaisipan mula sa mga karunungang-bayan ng ating panitikan.
6. Namatay siyang malayo sa bayang sinilangan dahil sa pag-asam ng isang mas mabuting buhay para sa kaniyang mga minamahal. Anong salita ang binibigyang turing ng mga salitang nakahilig sa pangungusap? "siya"
7. Nag-umpisa ang palatuntunan nang tanghali kaya naman pawisan ang mga nagsipagdalo. Ano ang binibigyang- turing ng salitang tanghali? nagsipagdalo
8. “Alam mo bang labis akong nalulungkot sapagkat di- gaanong masaya ang pagdiriwang ng Pasko dito sa Middle East dahil kakaunti lang kaming mga Pilipino sa kompanyang aking pinapasukan?” Ano ang gamit ng salitang may salungguhit sa loob ng pangungusap? nagpapakita ng paghahambing
9. Ano ang tinutukoy ng salitang nakahilig sa loob ng liham?pagsang-ayon
10. Ganoon pa man, tulad mo, ipagdiriwang ko ang Pasko sa bahay at sisikapin kong tawagan ang aking mga mahal sa buhay .”Alin sa pangungusap ang pang-abay na panlunan? Pasko
11. Ang "karagatan at dulpo" uri ng tulang patnigan na paligsahan tungkol sa singsing ng isang dalagang nahulog sa dagat?
12. Alin sa mga tulang patnigan ang gumagamit ng tsinelas bilang palmatorya na ipinamamalo sa palad ng sinomang nahatulang parusahan?  Batuian
13. Alin ang pahayag ang ginagamitan ng eupemistikong pahayag? sumakabilang buhay para sa namatay. 
14. Sumakabilang buhay para sa namatayay pahayag ang ginagamitan ng eupemistikong pahayag.
15. Ang sanaysay ayon sa pagkakasalaysay, ang uring ito ng tuluyan ang huling nakakita ng liwanag sa mga akdang pampanitikan na naglalaman ng mga opinyon at saloobin ng sumulat tungkol sa isang mahalagang paksa o isyu.
16. Bakit mahalagang maunawaan ang mga detalyeng nagbibigay – suporta sa pangunahing ideya? Dahil nagbibigay ng tulong sa pag-unawa sa mga halimbawa.
17. Ano ang ikinaiba ng tanaga sa haiku? tula na may tig-5 taludtod ang bawat saknong
18. Kailan masasabing ang isang pamilya ay huwaran? may pagmamahalan at respeto sa isa’t isa.
19. Magkakaroon ng disiplinang pansarili ang anak ang magiging bunga kapag ang isang anak ay lumaki sa isang huwarang pamilya.
20. “Ilang gabi nang ako ang kapiling niya sa higaan. Tila musmos akong dumarama sa init ng kanyang dibdib at nakikinig sa pintig ng kanyang puso. Ngunit, patuloy akong nagtataka sa malalim na paghinga niya,sa kanyang malungkot na pagtitig sa lahat ng bagay, paghikbi…” Ano ang nais ipahiwatig ng pahayag? Isang sanggol sa piling ng isang ina.

07/2/15

Yugto ng Pagkatuto:

• Alamin:
• Kung nais mong mabatid ang mga pinagmulan ng at pinagdaan ng ating lahi. Sa module na ito magbabalik tanaw sa ilang mga pampantikang pilipinong umusbong sa kabila ng mga pagsasakop. Magbalik tanaw at isalamin ang mga iba't ibang akda ng kultura mula sa panahon ng katutubo patungo sa panahon ng mga hapones. Tuklasin kung paano lumaganap ang ating kutura sa iba't ibang mga panahon noon.
• Panahon ng ating mga katutubo:
• Ito ang panahon kung saan ang mga pilipino ay naninirahan kasama sa mga tribo ang mga pilipino, ang linguahe at sistema ng pagsusulat natin noon ay baybayin o alibata. Ang ating paraan sa pagkukwento ay oral o pasalita lamang.
• 07/2/15
• Panahon ng Español:
• Ito ang panahon kung saan umunlad ang mga tula at manunulat. Ang ating sistema sa pagsusulat at kultura ay impluwensahan sa mga español. Ito rin ang panahon kung saan naisulat ang pambansang awit ng pilipins, ang Lupang Hinirang. Ito ang panahon kung saan lumaban ang pilipinas para sa kanilang kalayan.
• Panahon ng Hapones:
• Ito ang panahon kung saan umunlad ang mga tanaga at makabagong salawikain. Ang ating sistema sa pagsusulat at kultura ay impluwensahan sa mga hapones. Ito ang panahon kung saan ang mga amerikano ay tinulungan ipagtanggol ang ating bayan. 
• Paunlarin:
• Kung nais mong mabatid ang mga pinagmulan ng at pinagdaan ng ating lahi. Sa module na ito magbabalik tanaw sa ilang mga pampantikang pilipinong umusbong sa kabila ng mga pagsasakop. Magbalik tanaw at isalamin ang mga iba't ibang akda ng kultura mula sa panahon ng katutubo patungo sa panahon ng mga hapones. Tuklasin kung paano lumaganap ang ating kutura sa iba't ibang mga panahon noon. Sa bahaging ito ay kung saan paunlarin natin ang kaalaman tungkol sa ilang akdang pampantikan na lumaganap sa tatlong panahon at kung paano sila umunlad sa mga panahong nakalipas. Tuklasin natin ang mga naiibang paksa ng kultura.

07.30.15

Mga Kasanayang Pampagkatuto:

Nabibigyang–kahulugan ang mga makabuluhang salita matatalinghagang pahayag na ginamit sa teksto-diskursong pinakinggan. Nakapaglalahad ng sariling pananaw sa pagiging makatotohanan o di- makatotohanan ng mga punto/argumentong bibigyang- diin o halaga sa napakinggan. 

Pag-unawa sa Napakinggan:

• mailahad ang layunin ng napakinggan
• masagot ang mga tiyak na tanong
• maipaliwanag ang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangyayari
• masuri ang sanhi at bunga ng mga pangyayari
• mapatunayan ang kawastuan ng mga impormasyon batay sa sariling karanasan

Pagsasalita:

Nagagamit ang mga kaalaman at kakayahang panggramatika na makatutulong sa pagtatamo ng pasalitang komunikasyon tulad ng:

• Dalawang Uri ng paghahambing
• Dalawang ng Pang-abay
• pamanahon  
• panlunan 
• pamaraan 
• mga eupemistikong pahayag 
• matatalinghagang pahayag

Naibabahagi ang sariling opinyon, pananaw, katuwiran,
interpretasyon sa tulong ng mga diskursong:

• nagpapaliwanag
• nangangatuwiran
• nagsasalaysay
• naglalarawan

Naibabahagi ang sariling opinyon,pananaw,damdamin at saloobin na may kaugnayan sa paksa Nabibigyang-kahulugan ang mga pahayag/pangungusap
na nagbibigay-pahiwatig.

Pag-unawa sa Binasa
 
Nasusuri ang ilang uri ng panitikan batay sa mga katangian
nito:

• karunungang-bayan
• alamat
• epiko
• karagatan
• duplo
• tula
• sanaysay
• tula
• maikling kuwento

Naipaliliwanag kung paanong ang mga elemento ng akda teksto ay nakatulong upang maipahatid ang layunin na may akda Napahahalagahan ang kulturang Pilipino na masasalamin sa mga akdang pampanitikan
Napauunlad ang kakayahang umunawa sa binasang akda/teksto sa pamamagitan ng pag-uugnay ng sanhi at bunga ng mga pangyayari
Nakagagawa ng mga gawaing magpapatunay sa mapanuring pagbasa ng akda/teksto

• nakabubuo ng balangkas ng binasang teksto
• nailalarawan sa imaheng biswal ang mga
• kaisipan
• ideyang nakapaloob sa akda/teksto

08.06.07
Pagsusulat: Nailahad ang mga detalye, kaisipan at opiniong napaloob sa teksto ng akdang:

• Totoo/Hindi Totoo
• May pabatatayan/Kathang isip

Nabuo ng angkop sa nagpasya batay sa teksto ng akdang binasa ay:

• Pamantayang pansarili
• Pamantayan mula sa ibang tao

Nagagamit ang iba't ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa:

• Pahawig o patulad
• Depinisyon
• Pag-susuri

Nagagawang kawili-wili ang panimula ng talata sa pamamagitang ng isang:

• Kaakit-akit na pahayag
• Anekdota
• Serye ng tanong

Nakasusulat ang talata nang may pangkalahatang impresion sa pamamagitan ng:

• Binubuo ng magaka-ugnat at maayos na mga pangungusap ng isang buong pagbuo, paglagay o kaisipan. 
• Napapakita ito sa:
• Simula
• Gitna
• Wakas

Nawakasan ang talata nang may pangkalahatang impresion sa pamamagitan ng:

• Pagbuod
• Makabuluhang obserbasyion
• Pantulong na kaisipan 
• Panimula na kaisipan  

Naisayos ang mga tala/impormasyong nakalap mula sa iba't ibang pinanggalingan na may ugnayan sa paksang tinalakay. Nagagamit ang iba't ibang teknik sa pagpapalawak ng paksa tulad ng:

• Depinisyon
• Paghahalimbawa
• Pagsusuri
• Pahawatig o patulad
• Sanhi at Bunga

08.22.15

Panatikan:

Ang panatikan ay mga isinulat na mga isinulat na mga aklat mula sa iba't ibang mga tao. Naka-impluwensia ito sa mga damdamin sa mga nagbabasa nito. Ito ang mga ilang panatikang na impluwensiahan ang daidig.

• Bible
• Batayan ng pananampalataya ng Kristianismo.
• Quran
• Batayan ng pananampalataya ng Islam.
• Iliad & Odyssey
• Isinulat ni Homer, naglalaman sa mga paglalakabay ni Homer sa "Trojan War".
• Aklat ng mga Araw
• Isinulat ni Confuciusna naging pananmpalataya ng mga Intsik.
• El cid Canpeador
• Naglalahad ng mga buhay ng tao sa Espanya.
• Aklat ng mga patay
• Naglalahad ng mga teolohiya sa mga ehipto.
• Divina Comedia
• Naglalahad ng mga pananampalataya sa mga Italyano
• Uncle Tom's Cabin
• Isa sa mga pinagsimulan sa paglaganap ng demokrasiya.

Mga dahilan kung bakit importante na pag-aaralan ang mga pantikang pilipino:

1. Upang makilala ang mga naimanang gawa ng mga pilipino.
2. Matalon natin na meron tayong marangal na tradition.
3. Mabatid ang kapintasan ng ating panatikan.

Dalawang Uri ng Pantikan

• Patula
• Nabuo sa pamamagitan ng maanyong salita.
• Tuluyan
• Nabuo sa pamagitan ng pagsasama ng mga pangungusap.

Mga Uri ng Tula  

• Tulang liriko - nag tataglay ng Kaisipan, damdamin at iba pa.
• Awit
• May kinalaman sa pag-ibig
• Soneto
• Tungkol sa kaisipan
• Oda
• Pampuri sa mga nagawa ng paksa.
• Elihiya 
• May kinalaman sa kamatayan

Mga Uri ng Pasalaysay

• Epiko - Nagsasalaysay sa kagitingan ng paksa
• Awit - Tungkol sa pakikipagsasaparalan sa paska.
• Padula - Bininigkas lamang ang mga dialogo.

Mga Uri ng Dula

• Komedia - Binibigyang diin ang mga kasaya-sayang bahagi ng paksa.
• Mellodrama - Binibigyang diin ang malungkot na tema
• Sayonete - Hinalo ang melodrama at komedia
• Parsa - Hinalo ang melodrama at komedia pero mas binibigyang diin ang komedia.

Mga Uri ng Nobela

• Pormal - Maingat ang pagsusulat at pamimili sa pagsulat.
• Di pormal - Simple ang tema para sa lahat ng magbabasa.

Panatikan ng mga pilipino

Naka basa ka na ba ng libro na umempluwensia sa buhay mo? Nagustuhan mo ba ang bansa kung saan nanggaling ang libro? Kung merong mga sikat na libro ang ibang bansa, alam mo ba na meron din ang pilipinas. 

Gaya ng mga sikat na libro sa ibang bansa, ang pilipinas din ay merong ding kanilang mga panatikan gaya ng Noli me Tangre ni Jose Rizal na nagpalaya sa mga pilipino mula sa mga Kastila. Importante ang pantikan dahil makilala ang mga naimanang gawa ng mga pilipino at mabatid natin na meron tayong marangal na tradition. Kung wala tayong panatikan na isinulat tsak tayo ay hindi makilala sa ating galing sa pagsusulat kahit kaylan. Sumasalamin ang ating mga panatikan kung gaano kayaman ang ating kultura at tradisyon ng mga Pilipino. Dito din malalaman kung gaano kagaling sumulat ang mga Pilipino.

Mahalaga ang panatikan dahil bahagi ito ng kasaysayan natin. Kahit sasakupin man tayo sa kahit sino, hindi mawawala ang ating kasayan sa pagsulat na pinasa noon hangang sa hinaharap.
 
 


Karungang Bayan

Mga Salawikain
  Ang salawikain ay ang mga butil ng karunungan, ito ay mga salitang may mabuting payo tungkol sa iba't ibang aspeto ng buhay.

Halimbawa:

• Ang taong nagigipit, sa patalim kumakapit
• Ang mga taong mahirap, kapag di nag-iisip ay sa krimen patungo
• Huli man daw at magaling, mahahabol din.
• Hindi importante kung mahirap ang iyong pinanggalingan dahil maaabot mo rin ang iyong mga pangarap

Mga bugtong
   Ay mga tanong na simple pero ginawang palaisipan.
Halimbawa

• Dalawang Kaibigan nag-uunahan
• Paa
• Isang balon, puno ng patalim
• Bibig

09.18.15
Alamat
 Sinasabi ng ilang kaalaman natin ngayon ay kinuha ng mga manaliksik sa mga matatanda. Pag-usad ng panahon, maraming makabago ang mga alamat, gayunpaman hindi nawawala ang katangian na nailahad sa alamat.
 Sa ilang kwuento o pelikula, may kaabangang bahaging resulosyon o kahintanan sapagkat dito inilarawan ang mga nangyayari sa mga tauhan nito. 

Gawain 1.1.2 Larawan ng mga pinagmulan

Pansinin ang mga alamat na nabasa. Pamilyar ba ang mga ito? Alaman ang mga ibang mga alamat.

• Ang karaniwan sa mga alamat ay nagpapakita ng mga normal na simulang buhay.
• Mapapansin mo na nagbabago ang pagsusulat ng alamat dahil sa kultura at tradisyon kung paano isinulat.

Kilalanin ang Pinagmulan

• Nakatutulong ang alamat para makatuto tayo ng leskyonn mula sa mga piksyonal na kwento, at tumutulong din ito sa pag-preserba ng ating sinaunang kultura.
• Sa karunungang bayan ang alamat ay piksyonal man pero sila ang mga nakatuturo sa atin ng moral noon.

Ano ano ang Kultura ng mga Igorot mula sa kwentong Mina ng Ginto?

• Pista ng Canao
• Altar ng mga Diyos/Dyosa
• Paniniwala sa mga Anito

Nanatili pa rin ang mga sinaunang kultura nito sa pamamagitan ng mga celebrasyon gaya sa pagdaraos ng Canao sa Baguio tuwing Nobyembre.

Alam mo ba?
 Na ang mga alamat ay isa sa mga kauna-unahang panatikan ng mga Pilipino bago dumating ang mga Espanyol. Karaniwang kathang-isip o maaring hango sa totoong pangyayari ang mga kwento nito. Mababakas ang mga alamat sa tatlong bahagi:

• Simula: Kinikwento ang tagpuan    ng mga tauhan.
• Gitna : Kinikwento ang suluranin  ng mga tauhan.
• Wakas : Kinikwento ang resolusyon ng mga tauhan.

Pagkatapos mong malaman kung ano ang alamat at mga  bahagi nito, 
bigyan mo naman ng pansin ang mahalagang gamit ng panahon at pook . Sa iyong palagay nakatutulong ba ang paggamit ng mga lugar at panahon upang mabisang maipabatid ang mahahalagang pangyayari sa isang kuwento tulad ng alamat? Gawin mo ang mga susunod na gawain upang masagot monang wasto ang mahalagang tanong hinggil sa paksang ito. Sa bahaging ito masusukat ang iyong kasanayang panggramatika. Malalaman natin ang antas ng iyong kaalaman sa araling pangramatika na iyong pag-aaralan.

Ang Pang-abay na Pamanahon Ang Pang-abay na pamanahon ay nagsaad kung kailan nagaganap, naganap o magaganap ang kilos ng pandiwa.

• Yaong may pananda
• Gumagamit ng nang, mula, tanging, tuwing at hanggang
• Yaong walang pananda
• Gumagamit ng kahapon,kanina,bukas,etc...

Ang Pang-abay na Panlunan Ang Pang-abay na panlunan ay nagsaad ng pinangyarihan ng kilos ng pandiwa. 

09.24.15

Malinaw na sa inyo ang paggamit na pang-abay na pamanahon at panlunan. Ina-asahan na mailapat ang iyong mga natutunan sa mga pang-abay na pamanahon at panlunan. Higit sa lahat, nabatid mo rin kung paano napanatili at napa-unlad ang kultura at tradisyon ng mga pilipino. 

Ang paggagamit ng kaugnay na texto upang higit na mapagyaman ang kaalaman ng kasaysayan ng panlipunan at panggramatika.


Gawain 1.1.2.i

Mula sa akda, pagtugunan na nasasalamin sa kwentong bayan ang kultura at tradisyon ng mga pilipino:

 












































































































Gabay sa Pagaaral: 

http://www.slideshare.net/marcomed/modyul-sa-filipino-grade-8-deped-philippines 

http://www.scribd.com/doc/147380619/Gabay-Sa-Pagtuturo-Ng-Filipino-8-Module-1#scribd

****************************

08/18/15

Yugto ng pagkatuto:

• Bago pa man dumating ang mga mananakop sa pilipinas, may sariling pantikan na tayo. Hindi maikalingang yumabong ang kanilang pagdating ng mga mananakop. Gaya ng Haiku sa panahon ng mga hapones, ang mga pilipino ay may napa-unlad ring mga tula at maikling kwento. Ito ang kulturang namamayani sa panahong ito. Mapasalamin din natin sa uri ang mga pantikang lumaganap na panahon ang kultura ng mga ninuno. Ang mga paksang adlang pantikang ay ang namamayani nito. Kung may alam ka sa panahon ng mga hapones o wala, makatutulong itong aralin upang mabatid at madagagan ang iyong kaalaman tungkol dito.

Tugon ng pagkatuto

• Bago ang talayakan:
• Masasabi na totoo na ang pantikan ay masasalamin ng pagkakilanlan ng mga pilipino. Sa panitikan rin ay naipahayag ng mga pilipino ang kanilang mga damdamin at sasabihin. Pantikan rin ang naging daan sa kalayaan ng ating bansa. Hindi lahat ng pantikan ay tungkol sa mga mananakop sa pilipinas. Nakatutulong din ang mga akda sa pang araw-araw na buhay ng mga pilipino. 

Hanap salita:

Merong tatlong salita na may kaugnayan sa panahon ng mga hapones. Tukuyin ang mga salitang ito.

UNANG MARKAHAN - Salamin ng Kahapon...Bakasin Natin Ngayon

03.28.2015

Karunungang-bayan/Tula - PANITIKAN SA PANAHON NG KATUTUBO (P1-7)

Mga Aralin I Paguunawa: 

*** Pagbabalik aral sa Alamat

 Talasalitaan - sagutin

I. 03.28.2015

• Talasalitaan:

• Taon taon nag daraos ng cañao ang mga igorot. 
• Canao: Isang paganong pista sa "Mountanous region in the Philippines"  

• Naniwala sila sa mga iba't ibang anito.
• Anito: Isang idolong pinagsambahan ng mga paganong pilipino noon. 

• Maibigin sila sa kapwa at may takot sa Bathala.
• Bathala: Isang diyos na pinaniniwalaan ng mga Pagano.

• Marahil na ang ibon sa kwentong "Bakit nasa ilalim ng lupa ang ginto" ay sugo ng Bathala.

• Bathala: Isang diyos na pinaniniwalaan ng mga Pagano. 

Basahin ang Panitikan "Kung Bakit Nasa Ilalim Ng Lupa Ang Ginto"


Sagutin: Pagpapayaman  -  Talakayan, Malikhaing Gawain



*** Pagbabalik Aral sa Kwentong Bayan

1. Basahin ang Panitikan

2. Sagutin ang Pagpapayaman: Panimulang Pagtaya -  Kakayahang Kumilala ng Pantig; Kakayahang Kumilala ng Tudlik o Diin.

Mga Aralin II Panitikan: Salawikain, Sawikain, Kasabihan

*** Basahin ang aralin sa quipper school at sagutin ang mga inihandang pasulit

Salawikain: basahin ang aralin sa quipper school at sagutin ang mga inihandang pasulit

https://learn.quipperschool.com/class/54ebebcc6d62353b1a007c1c/topic/54298359334594000c000107/quiz/attempt/1/question/1/lesson

Sawikain:

https://learn.quipperschool.com/class/54ebebcc6d62353b1a007c1c/topic/54298359334594000c000107/quiz/attempt/1/question/1/lesson


Kasabihan:

https://learn.quipperschool.com/class/54ebebcc6d62353b1a007c1c/topic/5429836743188d000f0000fb/quiz/attempt/1/question/1/lesson


Mga Aralin III Gramatika: Dalawang Uri ng Paghahambing

http://www.slideshare.net/daniholic/dalawang-uri-ng-paghahambing

05.06.15

II.Pantig: Ang Pantig ay galaw ng bibig, saltik ng dila na may kasabay na tunog ng lalamunan o walang antalang bugso ng tinig sa pagbigkas ng salita.

Example 1:

• Pangarap[Pa-nga-rap]
• Magnanakaw[Mag-na-na-kaw]
• Tinitimbang[Ti-ni-tim-bang]
• Pinakapaborito[Pi-na-ka-pa-bo-ri-to]
• Kumpas[Kum-pas]

Example 2:

• Kumain kami sa aming bahay.[Ku-ma-in ka-mi sa a-ming ba-hay.]
• Nakita ko ang pusang tumakbo[Na-ki-ta ko ang pu-sang tu-mak-bo]
• Mahalaga ang papel at lapis.[Ma-ha-la-ga ang pa-pel at la-pis]
• Isa lang ang diyos sa ating mundo.[I-sa lang ang diyos sa a-ting mun-do.] 
• Hayun na ang mga ambulansya.[Ha-yun na ang mga am-bu-lan-sya.]

05.06.15 fil test
https://docs.google.com/document/d/18EJ_OE6MSzrjqgll9VXTpFXv3xTiuBttSztFRil-odY/pub

Filipino test

https://docs.google.com/document/d/1o03yy5N904SZtaS9Yi8QGBPCkXhMdUu1t0o_MfrrK48/pub

05.14.15

Kakayahang tuldik at diin.

May apat na prinsipal na uri ng bigkas o diin sa Filipino.

• Malumay- Binibigkas ito nang dahan-dahan at may diin sa pagbigkas sa ikalawang pantig buhat sa hulihan. Ito ay hindi ginagamitan ng anumang tuldik o palatandaan. Maaaring magtapos ang salitang malumay sa patinig o katinig.

• Halimbawa:
• Anghel
• Talahib
• Pantalon

•  Malumi- Ang bigkas na malumi ay tulad sa bigkas ng mga salitang malumay. Ito’y binibigkas nang dahan-dahan at may diin sa ikalawang pantig buhat sa hulihan. Ang ipinagkaiba lamang ng dalawang pagbigkas na ito ay palaging nagtatapos sa tunog patinig ang malumi. 

• Halimbawa: 

  • Halo
  • Bato
  • Muta 
  • Dalaga
  • Kita
  • Sampu

• Mabilis: Binibigkas ito nang tuloy-tuloy sa huling pantig.Wala itong impit na tunog. Maaaring magtapos ang mga salitang binibigkas nang mabilis sa katinig o patinig.
• Halimbawa:
• Masaya
• Agiw 

• Maragsa: Ang mga salitang maragsa ay binibigkas nang tuluy-tuloy na tulad ng mga salitang binibigkas nang mabilis, subalit ito’y may impit o pasarang tunog sa hulihan.
• Halimbawa:
• Tabo
• Sawi
• Salita
• Motor  

Fil. Test
https://docs.google.com/document/d/1YQjMpKiJ2l39y1uexp_nD2aJxzq0K283YGvuJZJCOUM/pub

05.21.15
Kaligaran pangkasaysayan ng pantikan sa panahon ng katutubo

•  Bago pa man dumating ang mga una nating mananakop na dayuhan, mayroon ng mamayannang kaban ng pantikan. Ang mga grupong ng mga pulong kung tawagin ay pilipinas. Bawat Pangkat etniko at Pankat lingwistiko ay may kanyang kanyang anyo ng tula, alamat, epiko at mga kwentong bayan.
• Gayon pa man, maramin sa mga pantikan ngayon ay naglaho na at hindi na natin mababasa, dahil sa mga pandaharas sa ating mananakop, hindi lamang sa ating lupa at yamang pisikal kundi pati na rin ang ating kaakuran at kultura. Itinuturing ng mga dayuhang mananakop na mababang uriang ang mga kultura nating mga pilipino. Kaya't hindi karapat-dapat sagipin.
• Mahirap rin ang ang pagligtas sa mga naiwang piraso ng katutubong pantikan, pangunahin na dahil sa karamihan nito ay walang nakasulat na bersyon. Karamihan sa panitikan na umiral sa unang panahon ay nakatali sa ating mayamang tradisyon ng pagbigkas- hindi tayo nawalan ng sistema ng pagsusulat. Meron tayong "Bayabayin" o "Alibata", ang ating sistema ng panunulat. Kundi dahil sa episyente na pagapasa ang pantikang ito sa paggbigkas.
• Sa unang pagsususuri ng mga mananaliksik at akademiko, inakala ng lahat na isinulat noong unang panahon na karaniwan o pambalanang buhay.

Fil rewrite

https://docs.google.com/document/d/1b1JpESfyvmogKqh8RBe9eYPkmlz1MM5_gg3XMGRLs_4/pub 

May 28,2015

Mahalagang tala sa katutubong tugma at sukat ng tulang tagalog.

•  Tugma:
• Depinisyon: Pagkaparepareho ang dulong tunog ng dalaawa o higit pang taludtod  sa isang saknong ng tula.
• Prinsipyo: Pag-uulit ng namamayaning prinsipyo sa pagtutugma. Nag-uulit ang dulong tunog ng dalaawa o higit pang taludtod sa sumu-sunod na saknong ng tula.

Tandaan: Tunog o ponema ang inu-ulit, hindi titik.

Sa mas payak na pagsabi, ang salita ang pinagtugma. Magkatugma ang anumang dalawa o higit pang saliita kung nagtatapos ito sa isa o magkapamilyang tunog o ponema.

Pangkalahatang karuian:

• Patinig:A,E,I,O,U
• Katinig:B, C, D, F, G, H, J, K, L, M, N,ñ,NG, P, Q, R, S, T, V, X, Z 

Mga uri ng tugmang patinig:

• Walang Impit: Magkatugma ang anumang salita na nagtatapos sa iisang patinig na walang impit o glotal na pagsara.
• Halimbawa:
• Masaya
• Dalaga
• La Paloma
• Pagkikita
• Masiste
• Tawi-Tawi
• Kostumbre
• Pagkabayani
• Demonyo
• Sulu
• Datu

    Tandaan: sa tradition, maaring magtugma ang nagtatapos sa iisang patinig na mabilis man o malumay ang salita. Laging aalahanin na mabilis o malumay lamang ang tinaglay ng mga salitang nag-tatapos sa walang impit. 


Filipino rewrite:
https://docs.google.com/document/d/1489_Irg7AlgTSAhv7A0WudfOm0mQrJKJHBCIcAP9xOs/pub 

05/04/15

• May Impit: Magkatugma ang anumang salita na nagtatapos sa iisang patinig na may impit o glotal na pagsara.
• Salita
• Luwalhati
• Magpagkana 
• pakikigdigma
• katunggali
• Naghahari
• siphayo

 Tandaan: Sa Tradisyon, maaring magkatugma ang mga salitang nagtatapos sa isang patinig maragsa man o malumi lamang ang uri ng pagbigkas nito. Laging aalahanin na maragsa o malumi lamang ang mga uri ng bigkas na tinaglay ng mga salita matapos na nagtatapos na may impit.

• Mga Uri ng tugmang katinig:
• Mahina: Mahina ang pagbigkas ng anumang dalawa o higit pang salitang magkatulad ang patininig at ng pinakadulong ponemang katinig.
• Halimbawa:
• Kasal
• Alam
• Anghel
• Halaman
• Kulimlim
• Kulimlim
• Gahum
• Motor

• Tandaan: sa tradition, maaring magtugma ang nagtatapos sa iisang patinig na mabilis man o malumay ang salita. Laging aalahanin na mabilis o malumay lamang ang tinaglay ng mga Katinig na nag-tatapos sa walang impit.
• Malakas: Malakas ang pagbigkas ng anumang dalawa o higit pang salitang magkatulad ang patininig at ng pinakadulong ponemang katinig. 

06.25.15
Antas ng tugmaan:

• Payak o karaniwan ang antas ng tugmaan kung simpleng sinusunod lamang ang natalakay ng papunta ng pagtugma. Mahalaga laang ang pag-uulit ng dulong salita, malumay man o maragsa ang bigkas ng mga salita.
• Tudlikan sa antas na ito, inaalang-alang ang mga bigkas ng salita. Tutugma lamang ang kahit anong malumi sa malumi o kahit anong tugmang patinig sa kanilang kapareho. Kung balik-balikan ang tugma ay tumugma sila sa payak na antas pero hindi sa tugmang tudlikin.  

Pantigan - sa antas na ito, bukod sa pagbigkas isinaalang-alang din ang dulong patinig-katinig o katinig-patinig. Lahat ng halimbawang ibinigay ay hindi papasang magkatulad sa antas ng pantigan.

Halimbawa:

• Ligaya
• Pag-asa
• Lunti
• Parang
• Pambata

Sa mga halimbawa, magkahulugan ang mga salita na may kolumn na 'a' ay magkatugma sa salitang may kolumn na 'u'. Ang huling patinig sa huli o bago ang mga salitang ito.


Sukat - Pare-pareho ang bilang ng dalawang pantig ng dalawa o higit pang tulad na pantig sa isang saknong . Tulad ng pagtutugma, pag-uulit di ang namamayaning prinsipyo sa pagsukat at bilang ng inu-ulit na pantig.

Halimbawa:

• Sakalung;datnang agos(5,7)

Katutubong  salawiakain:

• Ang salawikain ay isang maikling salaysay o kasabihan na naglalaman may makabulohang katangian na naglalaman ng aral, karunungan at katotohanan.
• Halimbawa:
• Nagmamatandang kulit, nagmumurang kalumpit.
• Natutuwa kung pasalop, Kung singiliy napupoot.

Pagsusuri sa nilalaman ng salawikain:
 Ang nilalaman ng salawikain ay nagsasabi ng katohanan o para turuoan tungkol sa totoong buhay.